Cykle żywiołów
W chińskiej metafizyce, w odróżnieniu od zachodnich koncepcji, pomiędzy żywiołami następują nieustanne interakcje opisane jako Cykle Żywiołów. Z Żywiołów składa się cały znany nam świat, łącznie z naszymi ciałami i umysłami i jest on w nieustającej interakcji elementów, zmienia się i ewoluuje.
Na wstępie opisu cyklów żywiołów pragnę podkreślić to, co dla każdego Azjaty jest oczywiste i nie potrzebuje tłumaczenia: jesteśmy częścią tego świata, wpływamy na świat i świat również wpływa na nas.
Zrozumienie tego jest o tyle istotne, że pozwala pojąć czym jest naprawdę nauka o żywiołach. To koncepcja, w której jest miejsce na zmianę, modyfikację, możliwość wpływania na rzeczywistość, która dopiero nadejdzie, wzmocnienia tego, co jest słabe i osłabienia tego co jest za silne.
Interakcje zachodzą cały czas i dotyczą całego świata (naszego, bądź w rozumieniu Uniwersum). Dlatego nie ma tu miejsca, dla potocznie pojmowanego obrazu alchemika, który miesza żywioły w retortach i proces na niego nie wpływa.
Nasze przeżycia, nasza przestrzeń, czasy w których żyjemy wpływają na nas i nas zmieniają, ale mamy też możliwość inicjowania zmian samodzielnie.
Same procesy przemian zostały opisane w chińskiej metafizyce jako cykle żywiołów. A czemu żywioły podlegają przemianom?
Celem, przemian żywiołów, samym w sobie, jest dążenie do równowagi i jej utrzymanie.
Jeśli widzisz Czytelniku we własnym wykresie bardzo silny żywioł np. Ognia, wiedz, że silny – niekoniecznie dobrze wróży. Podstawą jest uzyskanie równowagi. Spróbuj to sobie wyobrazić w kategoriach właśnie sił natury. Kiedy zapalisz ogień w domu, ugotujesz jedzenie dla siebie i rodziny. Ale jeśli podpalisz kuchnię, to miejsce nie będzie niczemu służyło i nie będzie jedzenia.
Z kolei, jeśli dążeniem jest uzyskanie równowagi, to żaden z zaprezentowanych poniżej cykli nie może być traktowany jako dobry lub zły (albo nie do zastosowania). Dobro lub zło jest zależne od konkretnej sytuacji. Jeśli płonie dom, powinno się go gasić.
Pięć żywiołów
Chińska tradycja skupiła się na poszukiwaniu i badaniu Qi w znanym nam świecie. Tę właśnie energię stanowiącą podstawę życia i śmierci opisali w pięciu podstawowych formach oddziaływania. Formami tymi są żywioły.
Dlatego czytając o danym żywiole należy mieć świadomość, że np. woda, niekoniecznie znaczy wyłącznie znaną nam wszystkim wodę, związek chemiczny. Opisuje energię, która wodę przypomina z charakterystyki. Energię niosącą wgląd, mądrość i przenikającą przez każdą szczelinę.
Chińczycy wyróżnili pięć takich żywiołów: wodę, drzewo, ogień, ziemię i metal.
Każdy z tych żywiołów ma dwa oblicza: Yang (energia aktywna) oraz Yin (energia pasywna). Daje to nam dziesięć elementów, które uczestniczą w cyklach przemian.
Elementy Yang i Yin inaczej reagują w przemianach. Yang harmonijnie współgra z Yin (i odwrotnie), natomiast elementy o tej samej polaryzacji (Yang-Yang, Yin-Yin) nie są już tak harmonijne.
Cykle Żywiołów:
Cykl Tworzenia (Sheng)
Najbardziej znany cykl, w którym jeden element tworzy kolejny element.
- Woda tworzy Drzewo,
- Drzewo karmi Ogień,
- Ogień tworzy Ziemię,
- Ziemia rodzi Metal,
- Metal kondensuje Wodę.
Ten Cykl Tworzenia ma dwa różne oblicza z uwagi na polaryzację elementów biorących w nim udział.
Cykl Tworzenia: Niewłaściwy Cykl Opieki
Jest to cykl, w którym element Yang jest matką dla kolejnego elementu Yang, a elementy Yin są matką kolejnych elementów Yin.
Ten Cykl, jest w dalszym ciągu Cyklem Tworzenia. Jednak w jego rezultacie oprócz elementu obecne jest również dużo niepokoju.
Cykl Tworzenia: Właściwy Cykl Opieki
Jest to cykl, w którym element Rodzica opiekuje się elementem o przeciwnej polaryzacji.
Oprócz elementu Dziecka, tworzone jest dla niego solidne wsparcie, pełne zrozumienia i cierpliwości.
Cykle Żywiołów:
Cykl Osłabienia (Xie)
Cykl, który jest odpowiedzią na Cykl Tworzenia. Nowo utworzony element czerpie z Rodzica i osłabia go:
- Drzewo rosnąc pochłania Wodę,
- Ogień żywi się Drewnem,
- tworząca się Ziemia zasypuje Ogień,
- Metal odsłania i przenika Ziemię,
- Woda powoduje korozję Metalu.
Cykl Osłabienia: Cykl Inspiracji
Jest to cykl, w którym elementy Yang oddziałują na element Yang będący Rodzicem, a elementy Yin oddziałują na element Yin będący Rodzicem. .
Ten Cykl, jest w dalszym ciągu Cyklem Osłabienia. Jednak w jego rezultacie oprócz osłabienia Rodzica (a być może nawet jego całkowitej destrukcji) wytwarza się inspiracja do kontynuacji procesu Tworzenia.
Cykl Osłabienia: Cykl Kreatywności
Jest to cykl, w którym element dziecka odpowiada na proces tworzenia przez element o przeciwnej polaryzacji.
Oprócz osłabienia Rodzica (w skrajnych przypadkach nawet do jego destrukcji) w cyklu tym wytwarza się kreatywna ekspresja twórcza.
Cykle żywiołów:
Cykl Kontroli (Ka)
To Cykl, w którym jeden element zawłaszcza inny element, mogąc zawładnąć nim całkowicie:
- Drzewo przejmuje Ziemię.
- Ziemia wchłania wodę.
- Woda gasi Ogień.
- Ogień przeobraża Metal.
- Metal kształtuje Drzewo.
Cykl Kontroli: Cykl Konfliktu
To taki cykl Kontroli, gdy element zawłaszcza inny element o tej samej polaryzacji. W wyniku zawłaszczenia może on zostać zdominowany przez element kontrolujący.
W przypadku tego cyklu, obok zawłaszczenia elementu generują się problemy i stres.
Cykl Kontroli: Cykl Zmiany
To taki cykl Kontroli, gdy element zawłaszcza inny element o przeciwnej polaryzacji. W wyniku zawłaszczenia może on zostać zdominowany przez element kontrolujący.
W przypadku tego cyklu, obok zawłaszczenia elementu generuje się utemperowanie zawłaszczanego elementu.
Cykle Żywiołów:
Cykl Ograniczenia (Wu)
To Cykl, w którym element, który jest kontrolowany zwraca się przeciwko kontrolującemu. Jest odpowiedzią na Cykl Kontroli.
- Drzewo tępi Metal.
- Metal ogranicza Ogień.
- Ogień powoduje parowanie Wody.
- Woda zalewa Ziemię.
- Ziemia twardnieje i ogranicza Drzewo.
Cykl Ograniczenia:
Cykl Zaskakującego Bogactwa
Jest odpowiedzią na Cykl Konfliktu. Ma miejsce wtedy, gdy zawłaszczony element buntuje się i ogranicza element kontrolujący o tej samej polaryzacji.
W efekcie przemiany, oprócz oporu przeciwko kontrolującemu wytwarza się niespodziewany zysk.
Cykl Ograniczenia:
Cykl Przewidywanego Bogactwa
Jest odpowiedzią na Cykl Zmiany. Ma miejsce wtedy, gdy zawłaszczony element buntuje się i ogranicza element kontrolujący o przeciwnej polaryzacji.
W efekcie przemiany, oprócz oporu przeciwko kontrolującemu wytwarza się spodziewany zysk.
Cykle Żywiołów: Cykl Wsparcia
W literaturze wspominany jest Cykl Wsparcia, choć nie do końca można go nazwać cyklem. Ponieważ nie obejmuje zmian pomiędzy różnymi żywiołami, tworzącymi zamkniętą strukturę.
Cykl Wsparcia to nic innego jak wzajemne wspieranie się w obrębie tego samego żywiołu pomiędzy elementem Yin i Yang.